Nói về cơ chế láy một xíu ha...

(1) Chúng ta đồng ý với quan điểm coi láy là sự hoà phối ngữ âm có tác dụng biểu trưng hoá vì đây là quan điểm có nhiều ưu điểm hơn quan điểm coi láy là phụ tố hoặc láy là ghép. Vì sao?

• Cách nhìn này chú ý đến cả mặt âm và nghĩa, không chỉ giải thích về mặt cấu tạo mà còn giải thích được cái lẽ lớn nhất: Láy để làm gì? Vì sao cần tạo ra nhiều kiểu từ láy khác nhau? xinh ? xinh xinh, xinh xẻo, xinh xắn...
• Xem xét được láy trong cơ trình cấu tạo nó & sự hành chức với tư cách là một loại tín hiệu đặc thù của ngôn ngữ. Do vậy có thể đi tới sự khái quát hoá, quán xuyến cả mặt cấu trúc và chức năng của hiện tượng trong trạng thái động.

(2) Khi thừa nhận điều trên, chúng ta đã coi láy là một cơ chế, quán xuyến cả mặt ngữ âm và ngữ nghĩa với mối quan hệ nhất định với nhau, không phải hoàn toàn có tính chất võ đoán như phần lớn các tín hiệu ngôn ngữ khác.

(3) Cơ trình cấu tạo của từ láy tiếng Việt chịu sự ảnh hưởng của xu hướng hoà phối ngữ âm qua quy tắc điệp và quy tắc đối. Đây là sự tác động có quan hệ chi phối và ràng buộc lẫn nhau.

• Điệp là sự lặp lại, sự đồng nhất về âm, về nghĩa
• Đối là sự sai khác, sự dị biệt, cũng về âm, về nghĩa

Ví dụ: từ "chắc chắn" đã có điệp (ch-ch) và thanh (/-/) thì sẽ đối khuôn (ăn-ăn)

(?) Do đâu mà có trạng thái điệp và đối trong từ láy?

• Điệp là trạng thái đồng nhất trong quan hệ giữa các tiếng của từ láy, là hệ quả của sự nhân đôi tiếng gốc trong quá trình cấu tạo từ láy.
• Đối là trạng thái dị biệt trong quan hệ giữa các tiếng của từ láy, là hệ quả của sự biến đổi hoặc kết hợp ở tiếng láy để đảm bảo có sự hoà phối về âm và về nghĩa với tiếng gốc.

Cơ trình cấu tạo từ láy (cơ trình láy hay cơ chế láy) có thể miêu tả như sau

                                    **biến đổi**